Психолог депрессиядан құтылудың жолдарын айтты

22 қаңтар 2025

196

Психолог депрессиядан құтылудың жолдарын айтты

Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында күйзелістің алдын алу және осындай психикалық бұзылыстары бар адамдарды қолдау мәселелеріне арналған брифинг өтті. Алматы қаласының "Психикалық денсаулық орталығының" психологы Гүлмира Сәдуақасова күйзеліспен күресудің негізгі себептері, белгілері мен тәсілдері туралы айтып берді, деп хабарлайды KAZ.NUR.KZ. Маманның айтуынша, күйзеліс – бұл әдеттегі мұңаю немесе уақытша эмоционалды өзгерістермен шатастыруға болмайтын ауыр психикалық бұзылыс. Ол адам өмірінің барлық аспектісіне, соның ішінде қарым-қатынасқа, жұмысқа және денсаулыққа әсер етеді. Күйзеліске түсудің негізгі белгілерінің қатарына ұзақ мерзімді депрессиялық көңіл күй, өмірге деген қызығушылықтың жоғалуы, жиі шаршау және ештеңеге қуана алмау жатады. "Күйзеліс күнделікті өмір шындығына қатысты көңіл күй мен эмоциялардың тұрақты өзгеруімен ерекшеленеді. Бұл адам өмірінің барлық аспектісіне, соның ішінде отбасымен, достарымен және айналасындағы адамдармен қарым-қатынасқа теріс әсер етуі мүмкін. Бұл оқудағы және жұмыстағы проблемалардың салдары немесе себебі болуы мүмкін", - деді Гүлмира Сәдуақасова. Психологтың сөзінше, күйзеліс кез келген жаста пайда болуы мүмкін, дегенмен көбінесе жасөспірімдер мен 20-30 жас аралығындағы жастар зардап шегеді. Клиникалық депрессия, оны негізгі депрессия немесе негізгі депрессиялық бұзылыс деп те атайды, бұл жағдайдың ауыр түрі. Бұның, мысалы, жақын адамының қайтыс болуынан немесе ауруға байланысты болатын күйзелістен айырмашылығы бар. Осы орайда психолог күйзелісті жеңуге көмектесетін бес тәсілді атап өтті:

Эмоционалды жаттығу. Балық аулау, аквалангпен жүзу, тир, спорт немесе адреналинді тудыратын кез келген хобби көңіл күйдің жақсаруына ықпал етеді. Физикалық белсенділік. Үнемі спортпен шұғылдану "бақыт гормондары" – серотонин мен дофаминнің бөлінуіне ықпал етеді. Сүйікті ісіңізге оралу. Ескі хоббиге уақыт бөліңіз немесе жағымсыз ойлардан аулақ болу үшін өзіңізге жаңа қызық хоббиді бастап көру. Дұрыс тамақтану. Дәрумендер мен минералдарға бай диета ағзаның жалпы жағдайына оң әсер етеді. Сапалы ұйқы. Ұйқы режимін сақтау психоэмоционалды күйді қалпына келтіруге көмектеседі.

Маман босанғаннан кейін болатын күйзеліске де тоқталды. Сарапшы оның босанғаннан кейін екі аптадан кейін пайда болуы мүмкін екенін және кейбір жағдайларда бірнеше жылға созылатынын атап өтті. Бала дүниеге келгеннен кейінгі гормоналды өзгерістер деңгейі, күйзеліске бейімділік және жақын адамдардың жеткілікті дәрежеде қолдау көрсетпеуі бұл жағдайдың дамуында шешуші рөл атқарады. "Бұл аурумен ауыратын адамдардың көбінде оған бейімділік бар: тұрақсыз психоэмоционалды жағдай, бұрын болған депрессиялық эпизодтар, бақыт, рақат және қанағаттану гормондары – серотонин мен дофамин бөлінуінің азаюы. Босанған әйелдің ағзасының гормоналды өзгерістері бұл аурудың дамуына түрткі болуы мүмкін", - деді писхолог. Маман уақтылы диагноз қойылмаса немесе емделмесе, босанғаннан кейінгі күйзеліс өзгеріп, бұзылулардың басқа түрлеріне айналуы мүмкін екенін де ескертті. Симптомдардың ауырлығына байланысты босанғаннан кейінгі күйзелістің үш нұсқасы бар: "Бэби-блюз" – көңіл күйдің әлсін-әлсін нашарлауы және екі апта ішінде өтетін эмоционалды тұрақсыздық. Клиникалық күйзеліс – өзіне және балаға қамқорлық жасау қабілеті бұзылған жағдай маманның кеңесін қажет етеді. Психоз – бұл шынайы өмірмен байланысын жоғалтумен және суицидтік ойлармен бірге жүретін сирек кездесетін ауыр ауру. Сарапшы психологтың немесе психотерапевттің ерте диагностикасы мен көмегі ауыр зардаптардың дамуына жол бермейтінін және жақын адамдардың қолдауы денсаулықты қалпына келтіруде шешуші рөл атқаратынын жеткізді.